Valongevallen zijn de meest voorkomende incidenten waarbij ouderen letsel oplopen. Vooral bij de doelgroep met dementie kan dit letsel ernstige gevolgen hebben. Gelukkig komen er dankzij innovatie steeds meer producten op de markt die dit soort omstandigheden kunnen voorkomen. Zo zorgt de Wolk bij Avoord ervoor dat ouderen zich weer vrijer kunnen bewegen en er minder kans is op ernstig letsel door een val.
Jaarlijks hebben 25.000 mensen last van een heupfractuur, die gepaard gaan met enorme kosten. Zo gaat elk geval gepaard met 200 uur extra zorg en kan het totaalbedrag zelfs oplopen tot €10.000,- per fractuur. Uit voorlopig onderzoek van het Leids Universitair Medisch Centrum blijkt dat de Wolk het aantal heupfracturen met 50% heeft af laten nemen, bij sommige organisatie is dat zelfs al 80%. Een enorm verschil dus!
De enorme impact van een val
Karin Timmers is verpleegkundige bij zorgorganisatie Avoord op een afdeling waar mensen met dementie wonen. Naast haar werk op de vloer, houdt ze ook het overzicht op het team van verzorgenden, helpenden en gastvrouwen. “De bewoners hebben hulp nodig met alledaagse dingen, zoals opstaan, tanden poetsen en wassen. Waar mogelijk geven we ze vooral veel begeleiding, maar in een later stadium van dementie verandert dat in volledige verzorging. Het is een fantastische doelgroep waar ik echt heel erg aan verknocht ben. Ik haal heel veel voldoening aan het werken met deze mensen, die leven met omstandigheden waar ze niet voor hebben gekozen. Dat geldt natuurlijk voor de ziekte, maar ook voor de woonomgeving met mensen die zij niet hebben uitgekozen. We helpen ze daarom zo’n normaal mogelijk leven te leiden, zoals zij het echt willen. Dat is een uitdaging, maar het voelt zo fantastisch als het eenmaal lukt.”
Op de afdeling wordt veel gewerkt met de Wolk heupairbag: een soort riem met zakken waar luchtkussentjes in zitten, die op kunnen blazen wanneer mensen dreigen te vallen. Op die manier wordt ernstig letsel voorkomen. Bij deze doelgroep extra belangrijk, omdat de impact van een val enorm kan zijn. “Dementie is een progressieve ziekte, een glijdende schaal naar beneden. Door een val kan er een hoek komen in die schaal, waardoor iemand in korte tijd heel rap achteruit gaat”, vertelt ze. “Door de dementie kunnen zij vaak ook niet meer geholpen worden in het ziekenhuis: iemand begrijpt dan niet meer waar hij is en voelt zich onveilig. Bovendien kan hun lichaam vaak geen narcose meer verdragen en als dat wel zo is, belanden ze heel vaak voor de rest van hun leven in bed. Revalideren gaat lastig als je je niet kan herinneren dat je een operatie hebt gehad.”
Het contact wordt menselijker
Maar naast de fysieke impact heeft de Wolk heupairbag voor Karin nog een ander belangrijk effect: “Het geeft mensen hun vrijheid weer terug. Het zorgt ervoor dat wij als zorgverleners een geruster gevoel hebben, waardoor iemand veel meer zijn eigen gang kan gaan. Zo hadden we hier een meneer die heel valgevaarlijk was, waar wij altijd maar bij in de buurt liepen en heel voorzichtig mee waren. ‘Ga maar even zitten, doe maar even niet’, hij werd daardoor heel beperkt en werd vooral ook heel onrustig door ons. Sinds hij een Wolk gebruikt kunnen we hem meer zijn eigen ding laten doen. En het mooie is: daardoor is hij ook niet meer gevallen. Hij kon veel zekerder lopen, want hij had niet constant meer een groep kakelende vrouwen om zich heen die zeiden dat hij op moest passen.”
Het product speelt bovendien ook zeker een rol in de werkdruk voor zorgverleners. “Het geeft ons wat meer tijd terug, die we nu leuker kunnen besteden”, legt Karin uit. “Als ik nu bij de man uit het voorbeeld ga zitten, hoef ik daar niet meer te zijn om op hem te letten. We kunnen nu samen voetbal kijken of de krant doornemen, de tijd die we samen hebben is veel prettiger. Het contact wordt er veel menselijker van. Voorheen moest er ook altijd een gastvrouw in de kamer zijn om hem in de gaten te houden, zij kan zich nu ook met andere mensen bezighouden.”
Een nauwkeurig proces
Van de 24 bewoners op haar afdeling, dragen acht mensen nu een Wolk. Om te bepalen wie hier baat bij heeft, wordt er een heel proces doorlopen. “Het heeft natuurlijk geen zin om ‘m zomaar bij iemand om te doen, mensen die kunnen lopen hebben ook geen rolstoel nodig”, lacht Karin. Wanneer iemand een paar keer gevallen is, wordt daarom eerst het protocol valpreventie bekeken. Er wordt nauwkeurig uitgezocht of het ook een concrete oorzaak kan hebben, bijvoorbeeld door het dragen van de verkeerde schoenen. De afdeling fysiotherapie wordt ingeschakeld om te analyseren hoe iemand beweegt, er wordt overlegd met de familie en met de arts. Als iedereen het erover eens is dat dit een goed hulpmiddel kan zijn, krijgt een bewoner er echt een om.
“De eerste paar dagen denken mensen wel ‘Huh, er zit hier iets’, maar binnen de kortste keren zijn ze eraan gewend. Het is net als je telefoon in je zak hebben of een horloge dragen, op een gegeven moment voel je ‘m niet meer.” Hoewel de positieve effecten erg groot zijn, bepaalt de cliënt altijd of hij/zij het echt wil gebruiken. Het team brengt het nooit onder dwang aan. “En als wij zien dat zij het klittenband los blijven trekken, dan laten we ‘m ook af. Gelukkig zijn de meeste mensen er na twee of drie dagen wel aan gewend en hebben ze er eigenlijk alleen nog maar voordeel van.”
Kan de Wolk heupairbag jouw cliënten ook ondersteunen? Kijk dan hier voor meer informatie en contact.
Dit artikel is geschreven voor het online platform Nursestation. Bekijk hier het artikel.